WD - Φεβρουάριος

Η στήλη αυτή ξεκίνησε με βάση την επίσημη λίστα από την ιστοσελίδα του ΟΗΕ, δεν μπορώ να υποσχεθώ ότι θα συνεχίσει έτσι. Στις ΗΠΑ ο Φεβρουάριος είναι black history month, ενώ στην Ευρώπη είναι μάλλον τον Οκτώβριο, δεν υπάρχουν αρκετά έγκυρες πηγές για να είμαι σίγουρη. Θα δούμε τι θα κάνουμε για αυτό.

2 Φεβρουαρίου

Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων

“Η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την ημερομηνία υιοθέτησης της Σύμβασης για τους υγροτόπους στις 2 Φεβρουαρίου 1971. Ο ΟΗΕ γιορτάζει τον ζωτικό ρόλο των υγροτόπων στη διασφάλιση της ανθρώπινης υγείας και ευημερίας εν μέσω της κλιματικής αλλαγης.” 

Σύμφωνα με το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων, το 2000, αναφέρονται 411 υγρότοποι στην Ελλάδα, οι περισσότεροι εκ των οποίων βρίσκονται στη βόρεια Ελλάδα. Από αυτούς, 10 υγρότοποι έχουν χαρακτηρισθεί ως Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας, σύμφωνα με τη Σύμβαση Ραμσάρ: το Δέλτα Έβρου, η Λίμνη Βιστονίδα μαζί με το Πόρτο Λάγος, την Λίμνη Ισμαρίδα και παρακείμενες λιμνοθάλασσες, το Δέλτα Νέστου και παρακείμενες λιμνοθάλασσες, οι Λίμνες Βόλβη και Κορώνεια, η Τεχνητή λίμνη Κερκίνη, το Δέλτα Αξιού, η Λίμνη Μικρή Πρέσπα, ο Κόλπος Αμβρακικού, οι Λιμνοθάλασσες Μεσολογγίου και τέλος οι Λιμνοθάλασσες Κοτυχίου. 

Το θέμα της φετινής εκστρατείας είναι «Προστασία των υγροτόπων για το κοινό μας μέλλον» έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς συμπίπτει με τη 15η Σύνοδο της Διάσκεψης των Συμβαλλόμενων Μερών της Σύμβασης για τους Υγροτόπους (COP15). Κάθε τρία χρόνια, εκπρόσωποι καθενός από τα συμβαλλόμενα μέρη συναντώνται για να διευκολύνουν κρίσιμες συζητήσεις σχετικά με τη διατήρηση και την αειφόρο χρήση των υγροτόπων και να συμφωνήσουν σε ένα πρόγραμμα εργασίας για τα επόμενα τρία χρόνια.

4 Φεβρουαρίου

Διεθνής Ημέρα Ανθρώπινης Αδελφοσύνης 

“Η Διεθνής Ημέρα Ανθρώπινης Αδελφοσύνης καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση στις 21 Δεκεμβρίου 2020 ως ένας τρόπος για την προώθηση μεγαλύτερης πολιτιστικής και θρησκευτικής ανεκτικότητας.” 

Στόχος της Διεθνούς Ημέρα Ανθρώπινης Αδελφοσύνης είναι η προώθηση του διαθρησκευτικού διαλόγου, του αμοιβαίου σεβασμού και της κατανόησης σε όλο το θρησκευτικό φάσμα, της πολιτιστικής και θρησκευτικής ανεκτικότητας και του διαλόγου. Το 2025 βλέπουμε να συνεχίζονται οι διακρίσεις και τα εγκλήματα μίσους κατά ανθρώπων λόγω εθνικότητας, θρησκείας, φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Καθώς τα παραπάνω παραβιάζουν τα διεθνώς συμφωνημένα δικαιώματα του ανθρώπου, υπάρχει η ελπίδα να κερδίσει στο τέλος η συνδιαλλαγή, η συνεργασία και η αλληλοϋποστήριξη των αναγκών των άλλων συνανθρώπων.

4 Φεβρουαρίου

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου

“Έπειτα από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, η 4η Φεβρουαρίου κάθε έτους καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου. Σκοπός της Ημέρας είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την ασθένεια.”

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (με στατιστικά του 2020), ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία θανάτων παγκοσμίως, με τον καρκίνο του μαστού να έχει την πρωτιά. Η ΕΛΣΤΑΤ μας ενημερώνει ότι στην Ελλάδα, ο καρκίνος χάνει την πρώτη θέση από τα νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος και ο καρκίνος του πνεύμονα υπερτερεί σε οριακά τριπλάσια νουμερα. Υπάρχουν πάνω από 200 διαφορετικά είδη καρκίνου και εκτιμάται ότι ένα ποσοστό άνω του 30% μπορεί να προληφθεί ενώ εάν διαγνωστούν έγκαιρα θεραπεύονται σε ποσοστό άνω του 40%. Στην ιστοσελίδα του National Cancer Institute μόνο το 2024 δημοσιεύθηκαν 10 άρθρα περί νέων κλινικών δοκιμών για διάφορα είδη καρκίνου.

6 Φεβρουαρίου

Διεθνής Ημέρα Μηδενικής Ανοχής στην Κλειτοριδεκτομή

“Το 2012, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ όρισε την 6η Φεβρουαρίου ως Διεθνή Ημέρα Μηδενικής Ανοχής στην κλειτοριδεκτομή, με στόχο να ενισχύσει και να κατευθύνει τις προσπάθειες για την εξάλειψη αυτής της πρακτικής.” 

Το 2012 ο ΟΗΕ αναγνώρισε τον γενετήσιο ακρωτηριασμό των γυναικών (FGM) ως παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το 2016, το Κοινοβούλιο της Αφρικανικής Ένωσης ποινικοποίησε την πρακτική και έβαλε στόχο την εξάλειψή της. Οι βουλευτές έπρεπε να πείσουν τις χώρες τους να συμμορφωθούν, καθώς περίπου οι μισές ασκούσαν αυτή την παράδοση σε ποσοστά που κυμαίνονται έως και 90%. Για την ακρίβεια, αν γεννιόσουν στη Σομαλία, την Ερυθραία, την Αιθιοπία, το Τζιμπουτί ή την Αίγυπτο (1-126 εκ. πληθυσμό), είχες 80-90% πιθανότητες να σου συμβεί, αν είχες την τύχη να είσαι κορίτσι.

Ένα από αυτά τα “τυχερά” κορίτσια είναι η Γουόρις Ντίρι (Waris Diriye). Γεννημένη το 1965 στη Σομαλία, κατάφερε να γίνει Ειδική Πρέσβειρα των Ηνωμένων Εθνών το 1997, να μιλήσει ανοιχτά για την εμπειρία της και να αγωνιστεί κατά της κλειτοριδεκτομής. Έγραψε το “Λουλούδι της Ερήμου,” που μετέπειτα γυρίστηκε σε ταινία - η αυτοβιογραφία της.  Desert Flower ονομάζεται και το πρώτο της ίδρυμα (προς ενημέρωση κατά της κλειτοριδεκτομής). Συνέχισε με ακόμα τρία βιβλία, το “PPR” (οργάνωση για την Αξιοπρέπεια και τα Δικαιώματα των Γυναικών), το “Desert Dawn Foundation” (προς συγκέντρωση χρημάτων για την ανέγερση σχολείων και κλινικών στη Σομαλία), ενώ στηρίζει και το ίδρυμα Zetz για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

10 Φεβρουαρίου

Παγκόσμια Ημέρα Οσπρίων

“Το 2019, η Γενική Συνέλευση ανακήρυξε την 10η Φεβρουαρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Οσπρίων με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα διατροφικά και περιβαλλοντικά οφέλη των οσπρίων ως μέρος της βιώσιμης παραγωγής τροφίμων.” 

Όσπρια ονομάζονται τα φυτά και οι αποξηραμένοι σπόροι φυτών που ανήκουν στην οικογένεια κυαμοειδή ή χεδρωπά, ιδίως στην υποοικογένεια ψυχανθή. Τα βασικά όσπρια που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για την διατροφή τους είναι τα φασόλια, ρεβύθια, φακές, φάβα, φυστίκια αράπικα, αρακάς , κουκιά και σόγια. Τα πέντε πρώτα είχαν, ή έχουν ακόμη, ετήσιες γιορτές σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Είναι superfood για το σώμα μας, το χώμα στο οποίο μεγαλώνουν και τη κοινωνία που θρέφουν. Εξαιρετικά για το zero waste culture, το slow food movement και φυσικά για meal prep. Όσπρια for the win.

10 Φεβρουαρίου

Παγκόσμια Ημέρα Αραβικής Λεοπάρδαλης

“Στις 12 Ιουνίου 2023, η Γενική Συνέλευση ανακήρυξε την 10η Φεβρουαρίου ως την Παγκόσμια Ημέρα Αραβικής Λεοπάρδαλης. Με τον εορτασμό αυτής της Ημέρας, ο ΟΗΕ επιδιώκει να αποκαταστήσει την αραβική λεοπάρδαλη ως εμβληματικό είδος για τη βιωσιμότητα, τονίζοντας παράλληλα τον κρίσιμο ρόλο της βιοποικιλότητας στη διατήρηση της υγείας και της ανθεκτικότητας των οικοσυστημάτων του πλανήτη μας.” 

Από το 1996 το υποείδος είναι χαρακτηρισμένο ως κρισίμως κινδυνεύον με λιγότερες από 200 λεοπαρδάλεις στον κόσμο. Ζουν στην Σαουδική Αραβία, στο Ομάν, στην Υεμένη, στην Παλαιστίνη και στο Ισραήλ. Ενώ έχουν πλέον εξαφανιστεί πλήρως από την Ιορδανία, την Αίγυπτο, την Συρία και τον Λίβανο.

11 Φεβρουαρίου

Διεθνής Ημέρα για τις Γυναίκες και τα Κορίτσια στην Επιστήμη

“Με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, η 11η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε ως η Διεθνής Ημέρα για τις Γυναίκες και τα Κορίτσια στην Επιστήμη. Ο ΟΗΕ αναγνωρίζει την πλήρη και ισότιμη πρόσβαση και συμμετοχή στην επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία για τις γυναίκες και τα κορίτσια όλων των ηλικιών ως επιτακτική ανάγκη για την επίτευξη της ισότητας των φύλων και την ενδυνάμωση των γυναικών και των κοριτσιών.” 

Σύμφωνα με το Global Gender Gap Report του 2023 οι γυναίκες αποτελούσαν μόλις το 29.2 % στον STEM τομέα σε 146 χώρες. Αν κοιτάξουμε λεπτομερώς τι συμβαινει στους μηχανικούς, το ποσοστό πέφτει στο 12%. Αν πλησιάσουμε λίγο ακόμα και δουμε τι συμβαίνει στους μισθούς θα παρατηρήσουμε ότι οι γυναίκες παίρνουν το 80-88% του μισθού που θα έπαιρνε ένας άντρας στην ίδια θέση. Σε τομείς αιχμής όπως η τεχνητή νοημοσύνη, μόνο ένας στους πέντε επαγγελματίες (22%) είναι γυναίκα. Η προσπάθεια να προωθήσουμε τις γυναίκες και τα κορίτσια επιστήμονες γίνεται μέσα από υποτροφίες, πρακτικές ασκήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα που παρέχουν μια πλατφόρμα για την επιτυχία.

12 Φεβρουαρίου

Διεθνής Ημέρα για την Πρόληψη του Βίαιου Εξτρεμισμού όταν ευνοεί την Τρομοκρατία

“Η Διεθνής Ημέρα για την Πρόληψη του Βίαιου Εξτρεμισμού  όταν ευνοεί την Τρομοκρατία υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση στις 22 Δεκεμβρίου 2022. Σκοπός του ΟΗΕ είναι να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες σχετικά με τις απειλές που συνδέονται με τον βίαιο εξτρεμισμό, ως και όταν αυτός ευνοεί την τρομοκρατία, και να ενισχύσει τη διεθνή συνεργασία στο θέμα αυτό.”

Ζορίστηκα πολύ να καταλάβω τι σημαίνει αυτή η μέρα και μετά ζορίστηκα ακόμη περισσότερο να γράψω για αυτή. Δεν υπάρχει ημέρα για την πρόληψη του βίαιου εξτρεμισμού. Τι θα πει “όταν ευνοεί την τρομοκρατία”; Είναι γενικά αποδεκτός ο βίαιος εξτρεμισμός όταν είναι μόνος του; Σύμφωνα με ένα έγγραφο από τις 24 Δεκεμβρίου 2015 ο βίαιος εξτρεμισμός δεν είναι αποδεκτός από τα Η.Ε. και υπονομεύει την ειρήνη, την ασφάλεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στην επόμενη σειρά διευκρινίζει πως αναφέρεται στο κομμάτι που ευνοεί την τρομοκρατία. 

Άλλωστε : “Violent extremism is a diverse phenomenon, without clear definition.“ 

13 Φεβρουαρίου

Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου

“Στις 18 Δεκεμβρίου 2012 η Γενική Συνέλευση καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, καθώς κατά τον ΟΗΕ το ραδιόφωνο είναι ένα ισχυρό μέσο για τον εορτασμό της ανθρωπότητας σε όλη της την ποικιλομορφία και αποτελεί πλατφόρμα για δημοκρατικό διάλογο.” 

Στις 13/02/1946 πρωτολειτούργησε το ραδιόφωνο του ΟΗΕ. Το πρώτο στην Ελλάδα υπήρχε από το 1926 στην Δ.Ε.Θ. από τον Χρίστο Τσιγγιρίδη και 10 χρόνια μετά από λίγο Βενιζέλο, Μεταξά και βασιλιά Γεώργιο έγινε ο πρώτος εθνικός σταθμός στην Αθήνα. Σύμφωνα με ένα άρθρο της Ε.Ι.Ι.Ρ.Α., το 1941-1944 οι δυνάμεις της γερμανικής κατοχής ίδρυσαν την Ανώνυμη Ελληνική Ραδιοφωνική Εταιρεία (ΑΕΡΕ) και την Υπηρεσία Λογοκρισίας, με έδρα τη γερμανική πρεσβεία που πρόσεχε τις προπαγανδιστικές εκπομπές. Οι συσκευές μπορούσαν να πιάνουν μόνο τον εθνικό σταθμό των Αθηνών πλέον (υπό τον έλεγχο των γερμανικών δυνάμεων). Εκδόθηκαν διαταγές να παραδοθούν τα ραδιόφωνα, επί ποινή ισόβιας φυλάκισης ή ακόμη και θανάτου. 

Ο ραδιοσταθμός Τσιγγιρίδη παρενέβαλε τον προπαγανδιστικό φασιστικό ραδιοφωνικό σταθμό του Μπάρι (από εκεί ενημερώθηκαν οι Θεσσαλονικείς για την ιταλική εισβολή). Ο πομπός κατασχέθηκε και ο Τσιγγιρίδης φυλακίστηκε αρχικά αλλά δεν γνώριζαν πως λειτουργεί και τον επέστρεψαν για να μπορουν να βγάζουν τα δικά τους μηνύματα. Όσοι κατάφεραν να κρύψουν τα ραδιόφωνα προσπαθούσαν να μάθουν τι γίνεται στο εξωτερικό, πολλοί από την ελληνική εκπομπή του BBC «Εδώ Λονδίνο». 

Μετά την απελευθέρωση το ΕΙΡ έκανε δικό του σταθμό στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1947 (το πρώτο πρόγραμμα). Στρατιωτικοί σταθμοί ξεκίνησαν να εμφανίζονται και να αποκτούν δημοτικότητα για το περιεχόμενό τους. Το 1952 το ΕΙΡ ανακοίνωσε το Δεύτερο Πρόγραμμα που είχε παρόμοιες εκπομπές με τον σταθμό των ενόπλων δυνάμεων. Τον Σεπτέμβριο του 1954 ιδρύθηκε το Τρίτο Πρόγραμμα του ΕΙΡ (αντιγραφή του τρίτου προγράμματος του BBC) που έδινε μεγαλύτερη έμφαση στην κλασική μουσική. Πλέον η Ελλάδα με 599 επίσημους σταθμούς κατέχει την τρίτη θέση στην Ευρώπη μετά την Ισπανία (714) και την Ιταλία (679). 

17 Φεβρουαρίου

Παγκόσμια Ημέρα Ανθεκτικότητας Τουρισμού

“Η Παγκόσμια Ημέρα Ανθεκτικότητας Τουρισμού Υιοθετήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2023. Κατά τον ΟΗΕ, ο βιώσιμος τουρισμός μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη, ανακουφίζοντας τη φτώχεια, δημιουργώντας πλήρη και παραγωγική απασχόληση και αξιοπρεπή εργασία για όλους.” 

20 Φεβρουαρίου

Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Δικαιοσύνης

“Η Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Δικαιοσύνης καθιερώθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2007. Η Γενική Συνέλευση αναγνωρίζει ότι η κοινωνική ανάπτυξη και η κοινωνική δικαιοσύνη είναι  απαραίτητες για την επίτευξη και τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας εντός και μεταξύ των εθνών.” 
Αναφέρεται ότι για την επίτευξη της κοινωνικής δικαιοσύνης πρέπει να αντιμετωπιστεί η ανεργία, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός.

21 Φεβρουαρίου

Διεθνής Ημέρα Μητρικής Γλώσσας

“Η Διεθνής Ημέρα Μητρικής Γλώσσας αναγνωρίστηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2002 και αποσκοπεί στην συνειδητοποίηση ότι οι γλώσσες διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διασφάλιση της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου, αλλά και στην ενίσχυση της συνεργασίας και στην επίτευξη ποιοτικής εκπαίδευσης για όλους, στην οικοδόμηση κοινωνιών της γνώσης χωρίς αποκλεισμούς και στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.” 

Το 1952 οι φοιτητές του Μπαγκλαντές αντιστάθηκαν στην απαγόρευση της γλώσσας Μπενγκάλι και την επιβολή της επίσημης Ουρντου. Το “Γλωσσικό Κίνημα” έληξε με την Σφαγή της Ντάκα στις 21 Φεβρουαρίου του 1952. Ξεκίνησε να γιορτάζεται στο Μπανγκλαντές ως «Ημέρα του Γλωσσικού Κινήματος» και μετέπειτα αναγνωρίστηκε από την UNESCO. Σήμερα υπάρχουν 6000 γλώσσες εκ των οποίων κινδυνεύουν οι μισές, συνήθως οι προφορικές χωρίς γραπτή παράδοση και επίσημη αναγνώριση.

Artwork: Σοφία Σεμελίδου