Το κέντρο του κόσμου

Από πάντα το είχα όνειρο να έρθω στην Νέα Υόρκη. Μια πόλη ολόφωτη, ολοζώντανη, γεμάτη κουλτούρα, μυρωδιές και πολύχρωμες πινακίδες, ακριβώς όπως στις ταινίες. Ένα ταξίδι τόσο κινηματογραφικό, τόσο ασυνήθιστο και μοναδικό, που μου επέβαλε κατά μία έννοια να μοιραστώ την εμπειρία μου. Σε αυτό το κείμενο θα προσπαθήσω να χωρέσω όλη την ομορφιά και την ασχήμια που αντίκρισα εδώ. Θα ήθελα να διαβαστεί όχι ως ένας ταξιδιωτικός οδηγός ή μια περιγραφή ενός ταξιδιού σε φίλους, αλλά ως μια αναγνωστική ζωγραφιά του συγκλονιστικού αυτού μέρους. Επίσης, θα παρακαλέσω τους αναγνώστες, όταν φυσικά η τσέπη τους το επιτρέψει, να κάνουν το αναγκαίο λάθος να ταξιδέψουν εδώ και να βιώσουν από πρώτο χέρι αυτό το πανέμορφο χάος που ξεπηδά από τα νερά του ποταμού Hudson.

Συνηθισμένος στην καμπίνα του αεροπλάνου και το σκοτάδι του Ατλαντικού, έμεινα με το στόμα ανοιχτό στο θέαμα ενός ατελείωτου αστικού ιστού, σαν κάποιος να άπλωσε ένα γιγάντιο χαλί από άσφαλτο και καλώδια ρεύματος πάνω στην Ανατολική Ακτή. Στην διαδρομή από το αεροδρόμιο του Newark στο New Jersey μέχρι το ξενοδοχείο, έμαθα ότι η Νέα Υόρκη φιλοξενεί περίπου 8 εκατομμύρια κατοίκους σε πέντε δήμους: το Manhattan, το Bronx, το Brooklyn, το Queens και το Staten Island. To Manhattan όπου μείναμε έχει περίπου 1.5 εκατομμύριο μόνιμους κατοίκους, με άλλους τόσους να επισκέπτονται καθημερινά για δουλειά, σπουδές ή καλοπέραση. Μετά την έξοδο από το υποβρύχιο τούνελ το οποίο προσφέρει πρόσβαση στο νησί, με περιτριγύρισαν μυριάδες ουρανοξύστες που στεγάζουν την πληθώρα εταιριών, γραφείων και εργαζόμενων που εδράζονται εδώ.

Μόνο μετά την πρώτη μου βραδινή βόλτα στο Manhattan μπόρεσα να συλλάβω την μεγα-κλίμακα από την οποία περιτριγυριζόμουν. Κάθε φορά που σήκωνα το κεφάλι μου ένιωθα το δέος που ίσως θα ένιωθε ένα μυρμήγκι σε ένα δάσος με σεκόγιες. Το χάζεμα των γυάλινων προσόψεων και η αναζήτηση μιας ματιάς στον ουρανό ήταν βασικοί παράγοντες στην καταπόνηση του σβέρκου μου κατά την διάρκεια του ταξιδιού. Η περιπλάνηση στην μονίμως κατάμεστη Times Square και η πρωινή επίσκεψη στα αχρείαστα ακριβά καφέ ήταν απαραίτητη καθημερινή ασχολία. Αγαπημένη μου δραστηριότητα όμως ήταν το συνεχές ονειροπόλημα για μια ζωή εδώ και αυτός είναι ο λόγος που σκοπεύω να  επισκεφτώ την Νέα Υόρκη ξανά και ξανά. 

Καθώς περπατούσα την 5η Λεωφόρο και την Park Avenue, αγνοώντας πλήρως τα αμέτρητα μαγαζιά στο ισόγειο, χάζευα τον διάκοσμο της art deco που στολίζει τις δύο μεγάλες αγάπες των μηχανικών. Μπλεγμένα σε μια ιστορική κόντρα για το ψηλότερο κτίριο της πόλης, το Empire State και το Chrysler building ξεχωρίζουν ακόμη και σε μια περιοχή τόσο υπερ-δομημένη. Η εικόνα ολοκληρώνεται με τον Beaux-arts μεγα-σταθμό Grand Central Terminal, ο οποίος με έπεισε πολύ γρήγορα ότι πραγματικά βρίσκομαι στο κέντρο του κόσμου.

Αν και όλα αυτά είναι εντυπωσιακά, δεν μπορώ να αγνοήσω την αρχιτεκτονική αγάπη που καλλιέργησα για τις νοτιότερες μικροαστικές γειτονιές. Το SoHo και το NoHo, το Little Italy και το Chinatown, ακόμη και το Financial District φαινόταν πιο κοντινά στα δικά μου κριτήρια αισθητικής απ’ ότι το κέντρο. Τα “brownstones” με το εμφανές τούβλο, τα “cast-iron buildings”, οι σκαλίτσες κινδύνου, τα έρκερ, όλα αυτά ανέδιδαν έναν αέρα οικειότητας που το Midtown δεν θα μπορούσε ποτέ να έχει. Το φως αυτών των περιοχών καίει όλες τις ώρες τις ημέρας για ανθρώπους στον χώρο της μόδας, της μουσικής και της δημιουργίας. Έχοντας βέβαια εκθρονιστεί ως το καλλιτεχνικό κέντρο της πόλης από το Brooklyn, το SoHo εξακολουθεί να είναι γεμάτο με ανθρώπους και χώρους που ειδικεύονται ο καθένας σε κάτι δικό του – κάτι προσωπικό και γηγενές· αντικείμενα και γεύσεις που ανταποκρίνονται σε κάθε ιδιοσυγκρασία. Μέσα σε τέτοια ποικιλία, κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν βρήκε αυτό που έψαχνε.

Ως αυτοαποκαλούμενος λάτρης της τέχνης, δεν παρέλειψα να επισκεφτώ τα μουσεία και τις γκαλερί. Προσωπικό αγαπημένο ήταν το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, έξι όροφοι γεμάτοι με τις σκέψεις, τα αισθήματα και τα όνειρα κάποιων από τους πιο επιφανείς και τους πιο άγνωστους καλλιτέχνες του κόσμου. Στον ίδιο χώρο εκτίθεται και η μακέτα της Broadacre City, έργο ζωής του αείμνηστου Frank Lloyd Wright, του ίδιου που σχεδίασε το Μουσείο Γκούγκενχαϊμ, ένα κτίσμα-σύμβολο για την αμερικάνικη αρχιτεκτονική και τέχνη. Ο σχεδιασμός του, η μορφή του κτιρίου εσωτερικά και εξωτερικά, η αισθητική του, όλα δικαιολογούν την εμβληματικότητα του Wright ως φιγούρα στην παγκόσμια αρχιτεκτονική κοινότητα.

Τέλος, δεν μπορώ να μην μιλήσω για δύο από τα πιο αναγνωρίσιμα τοπόσημα της Νέας Υόρκης. Στον κατακόρυφο άξονα, κοιτώντας τις Πολιτείες από ύψος 90 μέτρων δείχνοντας τους τον δρόμο προς την ανεξαρτησία και αντικατοπτρίζοντας τον πατριωτισμό τους, δεσπόζει το Άγαλμα της Ελευθερίας. Η πατίνα του χαλκού και το χρώμα της θάλασσας δένουν πανέμορφα με την εικόνα της φωτιάς και της αναταραχής που κατακλύζει τις διάφορες περιόδους της αμερικανικής ιστορίας. Στον οριζόντιο, χωρίζοντας την πόλη στα δύο, απλώνεται η απέραντη έκταση του Central Park, μια όαση με λίμνες και σκιουράκια σε ένα δάσος τσιμέντου και ατσαλιού. Είναι απίστευτο πως η φυσική ομορφιά έρχεται σε αρμονία με την τεχνητή διαμόρφωση μιας απλής βόλτας, μιας ανάσας πράσινου από το νέφος και το καυσαέριο. 

Στο γενικότερο πλαίσιο των ταξιδιών, η Νέα Υόρκη είναι ένας προορισμός για όλους. Η ποικιλομορφία της και ο τρόπος με τον οποίο ο καθένας μπορεί να την προσαρμόσει στις επιθυμίες και τις ανάγκες του δημιουργεί ένα κλίμα σχεδόν μαγικό, όπου κάθε διαφορετικότητα μπορεί να ταιριάξει. Οι άνθρωποι είναι από φυσικού τους ευγενικοί, έτοιμοι να συνεργαστούν, να δημιουργήσουν, να πράξουν, να σχηματίσουν, και τούτο το μέρος είναι ζωντανή απόδειξη. Θα μπορούσα να ξεκινήσω να μιλάω για τα αναρίθμητα προβλήματα της και να μην τελειώσω ποτέ, μα είναι αυτά που την ωθούν να αναδημιουργείται και να ανανεώνεται αιώνια. Είναι ένα μέρος που λειτουργεί ως φορέας και ταυτόχρονα πρωτοστάτης του πολιτισμού, της τέχνης και της παγκόσμιας συνεργασίας. Είναι επίσης ένα ταξίδι που αναμφίβολα με συνεπήρε, με στεναχώρησε και επαναδιαμόρφωσε την γνώμη που είχα για τόσα και τόσα θέματα. Μια εμπειρία συναρπαστική από κάθε οπτική γωνία, μια φευγαλέα ματιά στο μέλλον, ένα πραγματικό ταξίδι στο κέντρο του κόσμου.